18 października obchodzimy Europejski Dzień Przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu

Przestępstwo handlu ludźmi to współczesna forma niewolnictwa stanowiąca jedną z najcięższych zbrodni, godząca w wolność i godność ludzką. Zwalczanie tego procederu stanowi wyzwanie dla całej Unii Europejskiej. Corocznie od 15 lat obchodzony jest Europejski Dzień przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu.

Policja, Straż Graniczna, instytucje rządowe i pozarządowe starają się uświadomić społeczeństwu czym jest handel ludźmi i jak nie stać się ofiarą tego przestępstwa. W realizację tych działań wpisuje się również Pomorski Zespół do Spraw Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi, powołany przez Wojewodę Pomorskiego w 2015 r.

Jednym z członków tego Zespołu jest pracownik socjalny naszego Ośrodka, koordynator Zespołu ds. Osób Bezdomnych Maciej Azarewicz. Pan Maciej uczestniczy m.in. w działaniach edukacyjnych prowadzonych przez Zespól. Szkolenia pracowników MOPS, MOPR, nauczycieli oraz przedstawicieli urzędów czy organizacji pozarządowych, mają na celu podnoszenie świadomości na temat procederu handlu ludźmi, rozpoznawania tego zjawiska i reagowania na sygnały współczesnego niewolnictwa.

Handel ludźmi

Handel ludźmi jest przestępstwem globalnym. Polega na wykorzystaniu człowieka przy użyciu zachowań,  które w bezwzględności stosowania godzą w godność i wolność człowieka, naruszając przez to jego podstawowe prawa. Zjawisko handlu ludźmi w Polsce obserwuje się od lat dziewięćdziesiątych.

Przestępstwo handlu ludźmi polega na zniewoleniu osoby bez względu na jej wiek, płeć czy narodowość, przy pomocy szerokiego spektrum metod przestępczych, których finałem jest wykorzystanie osoby. Wykorzystywanie to może przyjmować bardzo różne formy. Przestępcy trudniący się tym procederem czerpią z niego olbrzymie korzyści finansowe. Przyjmuje się, iż handel ludźmi po handlu narkotykami, stanowi drugi najbardziej dochodowy interes zorganizowanych grup przestępczych. Szacuje się iż na świecie może być nawet 40 milionów ofiar tego przestępstwa.

Do najbardziej podstawowych form wykorzystania zaliczamy:

• wykorzystanie w seksbiznesie,
• wykorzystanie do pracy przymusowej,
• wykorzystanie do żebractwa,
• niewolnictwo domowe,
• handel organami,
• eksploatacja kryminalna,
• wykorzystywanie osób do wyłudzania kredytów i świadczeń socjalnych.

Najbardziej rozwijającą się obecnie formą wykorzystania osób w ramach przestępstwa handlu ludźmi jest praca przymusowa, związana bardzo często z wakacyjnymi zagranicznymi wyjazdami w celu poszukiwania lub podjęcia pracy.

Znaczący wpływ na wzrost przestępstwa handlu mają bez wątpienia aktualne ruchy migracyjne, w ich legalnej oraz nielegalnej postaci, jak również szybkość i łatwość podróżowania oraz możliwość kontaktu poprzez sieć internetową.

Specyfika działania służb zmienia się tak, jak zmieniają się metody postępowania sprawców. Bardzo dynamiczny rozwój nowych technologii sprawił, że to internet coraz częściej staje się miejscem, gdzie werbuje się osoby do wyjazdu za granicę.

 Za handel ludźmi uznawane są czynności sprawcze wskazane w art. 115 § 22 Kodeksu karnego, tj.

• werbowanie (nakłanianie, zjednywanie, zaciąganie),
• transport (przemieszczanie, przewożenie z zastosowaniem środków komunikacji),
• dostarczanie (umieszczanie w innym miejscu),
• przekazywanie (powierzanie, dawanie w celu dysponowania),
• przechowywanie (zatrzymywanie w jednym miejscu, przetrzymywanie w ukryciu),
• przyjmowanie osoby (zatrzymywanie przekazanej osoby).

Istotnym jest przy tym, że w celu wypełnienia znamion przestępstwa handlu ludźmi, wymienione wyżej czynności dotyczące zachowania sprawcy lub sprawców powinny zostać zrealizowane przy wystąpieniu co najmniej jednej metody lub środka, czyli:

• przemocy lub groźby bezprawnej,
• uprowadzenia, podstępu,
• wprowadzenia w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania,
• nadużycia stosunku zależności, wykorzystania krytycznego położenia lub stanu bezradności,
• udzielenia albo przyjęcia korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy osobie sprawującej opiekę lub nadzór nad inną osobą.

Niezbędnym elementem w przypadku zakwalifikowania czynu jako wypełniającego znamiona przestępstwa handlu ludźmi jest również podjęcie określonego działania przez sprawcę w celu wykorzystania innej osoby, nawet za jej zgodą.

Bardzo ważnym problemem w zakresie identyfikacji ofiar handlu ludźmi jest brak świadomości wykorzystanych ofiar o przysługujących im prawach w związku z faktem, iż zostały one wykorzystane.

Jednymi z wielu podstawowych uprawnień przysługujących ofiarom handlu ludźmi są między innymi:

1. Możliwość potwierdzenia legalności pobytu, w sytuacji, gdy przebywają one na terytorium RP nielegalnie ( w ramach tak zwanego czasu na zastanowienie);
2. Możliwość uzyskania zezwolenia na pobyt czasowy m.in. z prawem do pracy;
3. Możliwość uzyskania zezwolenia na pobyt stały przez ofiarę handle ludźmi na szczególnych warunkach, juz po 1 roku pobytu na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy dla ofiar handlu ludźmi.
4. Niekaralności ofiar handlu ludźmi.

• Jesteś ofiarą lub świadkiem handlu ludźmi? Poinformuj Policję. Zadzwoń
  +48 664 974 934 lub napisz na handelludzmibsk@policja.gov.pl
• Telefon zaufania dla ofiar i świadków handlu ludźmi
  +48 22 628 01 20 lub +48 22 628 99 99
• Krajowe Centrum Interwencyjno-Konsultacyjne dla Ofiar Handlu Ludźmi
  www.kcik.pl
• Pomorski Wojewódzki Zespół ds. Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi
  + 48 58 307 71 56, 58 307 72 87

Pomorski Wojewódzki Zespół Do Spraw Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi powołany został Zarządzeniem Wojewody Pomorskiego w 2015 roku. Zespół jest ciałem doradczym i opiniotwórczym Wojewody Pomorskiego w zakresie koordynowania, w ramach systemu pomocy społecznej, działań w zakresie zapobiegania handlowi ludźmi, oraz wsparcia udzielanego ofiarom tego procederu. Jest też platformą skutecznej wymiany informacji dotyczącej przeciwdziałania handlowi ludźmi na terenie województwa pomorskiego.

Głównym celem Zespołu jest usprawnienie organizacji działalności prewencyjnej, wsparcia i reintegracji ofiar handlu ludźmi, pobudzenie aktywności lokalnych samorządów, fundacji i stowarzyszeń jak również podejmowanie działań mających na celu podnoszenie świadomości społecznej na temat procederu handlu ludźmi.

Opracowanie MOPS Sopot na podstawie materiałów przygotowanych przez:

kmdr ppor. SG Roberta Mroczeka – Przewodniczącego Pomorskiego Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi, funkcjonariusza Morskiego Oddziału Straży Granicznej  w Gdańsku

podkomisarz Barbare Gawłowicz – Witkiewicz – Członka Pomorskiego Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi, specjalistę Wydziału Prewencji Komendy Wojewódzkiej Policji w Gdańsku.

fot. materiały prasowe