Rodzinna piecza zastępcza

Co to jest rodzina zastępcza?

Rodzina zastępcza  jest formą opieki, w której rodzice zastępczy przejmują codzienną opiekę nad dzieckiem pozbawionym całkowicie lub częściowo możliwości opieki ze strony rodziców biologicznych. Przyczyną, dla której dziecko wymaga umieszczenia w rodzinie zastępczej jest sytuacja kryzysowa w jego rodzinie biologicznej, która stwarza zagrożenie dla jego rozwoju i bezpieczeństwa, np. uzależnienia rodziców, przemoc, długotrwała choroba.  Rodzina zastępcza sprawuje opiekę nad dzieckiem czasowo, do momentu uregulowania sytuacji  w jego rodzinie biologicznej. Zadaniem rodziny zastępczej jest stworzenie dzieciom warunków właściwych do prawidłowego rozwoju zarówno fizycznego, psychicznego, jak też społecznego, odpowiednich do wieku i jego  indywidualnych potrzeb.

Rodzina zastępcza powinna zapewnić dziecku, m. in.:

• odpowiednie warunki mieszkaniowe, wyżywienie, odzież
• wyposażenie w podręczniki szkolne, pomoce edukacyjne i zabawki
• opiekę zdrowotną i pomoc w wyrównaniu deficytów rozwojowych
• właściwą edukację i pomoc w wyrównaniu deficytów szkolnych
• warunki do rozwoju zainteresowań i indywidualnych uzdolnień dziecka
• warunki do wypoczynku i właściwą organizację czasu wolnego
• w razie potrzeby pomoc specjalistów
• możliwość kontaktów z rodzicami biologicznymi i innymi bliskimi dziecka, o ile sąd nie zdecyduje inaczej.

Kto może zostać rodzicem zastępczym?

Funkcję rodziny zastępczej mogą pełnić zarówno pary małżeńskie, jak i osoby niepozostające w związku małżeńskim, jeżeli:

• dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej
• nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona
• wypełniają obowiązek alimentacyjny – w przypadku, gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego
• nie są ograniczone w zdolności do czynności prawnych
• są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone:
  – zaświadczeniem lekarskim o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej wystawionym przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej
  – opinią o posiadaniu predyspozycji i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej  wystawioną przez psychologa
• przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
• posiadają odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspokojenie jego indywidualnych potrzeb
• jest zachowana odpowiednia różnica wieku między kandydatami do pełnienia funkcji rodziny zastępczej a dzieckiem
• posiadają świadectwo ukończenia szkolenia dla kandydatów na rodziny zastępcze.

Pełnienie funkcji rodziny zastępczej  może być powierzone osobom, które nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo oraz nie figurują w bazie danych Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym.

Formy rodzinnej pieczy zastępczej:

1. Rodziny zastępcze spokrewnione – tworzą je osoby będące wstępnymi lub rodzeństwem dziecka, tj. babcia, dziadek, brat, siostra.
2. Rodziny zastępcze niezawodowe – tworzą je osoby nie będące wstępnymi lub rodzeństwem dziecka.
3. Rodziny zastępcze zawodowe – małżonkowie lub osoba, nie będący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka, którzy posiadają doświadczenie jako rodzina zastępcza niezawodowa na podstawie umowy zawartej z MOPS, a wśród nich:
   1. pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego, sprawuje opiekę nad dziećmi krótkoterminowo, tj. do czasu uregulowania ich  sytuacji prawnej, nie dłużej niż na 4-8 miesięcy lub do zakończenia postępowania sądowego o:
      • powrót dziecka do rodziny
      • przysposobienie
      • umieszczenie w rodzinnej pieczy zastępczej
   2. specjalistyczna, umieszcza się w niej dzieci legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności oraz dzieci na podstawie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, tj. niedostosowanych społecznie oraz małoletnie matki z dziećmi.
4. Rodzinny dom dziecka – małżonkowie lub osoba nie będący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka, którzy posiadają co najmniej 3-letnie doświadczenie jako rodzina zastępcza niezawodowa lub zawodowa, w której wychowuje się co najmniej 6 dzieci, na podstawie umowy zawartej z MOPS.

Ile dzieci może być umieszczonych w rodzinie zastępczej?

W rodzinie zastępczej niezawodowej i zawodowej w tym samym czasie może przebywać łącznie nie więcej niż 3 dzieci. W razie konieczności umieszczenia w rodzinie zastępczej rodzeństwa, za zgodą rodziny zastępczej oraz po uzyskaniu pozytywnej opinii koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, dopuszczalne jest umieszczenie w tym samym czasie większej liczby dzieci.

Jaką pomoc otrzymuje rodzina zastępcza?

Rodzinie zastępczej przysługuje świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania każdego umieszczonego dziecka nie niższe niż:

• 1002 zł miesięcznie – dla dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej spokrewnionej
• 1517,00 zł miesięcznie – dla dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej zawodowej i rodzinie zastępczej niezawodowej
• 306,00 zł miesięcznie – dodatek na dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności oraz na dziecko umieszczone w rodzinie zastępczej zawodowej na podstawie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich
• comiesięczne wynagrodzenie wynikające z zawartej umowy z MOPS nie niższe niż 5100 zł dla rodziny zastępczej zawodowej oraz nie niższe niż 5500 zł dla rodziny zastępczej zawodowej pełniącej funkcję  pogotowia rodzinnego.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) przyjmuje wnioski i wypłaca:

• 800 zł miesięcznie – dodatek wychowawczy na każde umieszczone dziecko do ukończenia 18. roku życia
• 300 zł – jednorazowe świadczenie na wyprawkę szkolną

Ponadto rodzina zastępcza może otrzymać:

• jednorazowe świadczenie na pokrycie niezbędnych wydatków związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka
• dofinansowanie do wypoczynku dziecka poza miejscem zamieszkania
• dofinansowanie na pokrycie wydatków związanych z wystąpieniem zdarzeń losowych mających wpływ na jakość sprawowanej opieki – jednorazowo lub okresowo
• środki finansowe na utrzymanie lokalu mieszkalnego dla rodziny zastępczej niezawodowej i zawodowej
• świadczenie na pokrycie kosztów związanych z przeprowadzeniem niezbędnego remontu lokalu mieszkalnego dla rodziny zastępczej zawodowej.

Poza pomocą finansową rodziny zastępcze objęte są wszechstronną pomocą i wsparciem, m. in. :

• koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej w realizacji zadań wynikających z opieki nad dziećmi
• poradnictwem psychologicznym
• poradnictwem pedagogicznym
• poradnictwem prawnym
• w formie szkoleń podnoszących kompetencje opiekuńcze i wychowawcze (również szkoleń wyjazdowych)
• w formie udziału w superwizji
• pomocą rodziny pomocowej, która może sprawować opiekę nad dzieckiem podczas wypoczynku rodziny zastępczej  zawodowej czy pobytu w szpitalu
• zatrudnienie osoby do pomocy przy sprawowaniu opieki nad dziećmi i przy pracach gospodarskich (w przypadku gdy w rodzinie zastępczej zawodowej lub rodzinie zastępczej niezawodowej przebywa więcej niż 3 dzieci)

Zobacz Informator dla kandydatów na rodziny zastępcze (PDF)

Pomocy udziela

Dział Pieczy Zastępczej
al. Niepodległości 759 A
81-838 Sopot
tel. 58 555 10 22
poniedziałek – piątek w godz. 8.00 – 15.00