AKTYWNE I ZDROWE STARZENIE SIĘ SPOŁECZEŃSTWA. WYNALAZKI, KTÓRE POMOGĄ SENIOROM

W Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie odbyła się konferencja podsumowująca projekt DOMESTIC – „Domowy asystent osób starszych i chorych”. Tematem przewodnim konferencji były rozwiązania w zakresie wspomagania aktywnego i zdrowego starzenia się społeczeństwa.

Podczas konferencji naukowcy z Politechniki Gdańskiej zaprezentowali stworzone przez siebie urządzenia oraz systemy, które mają na celu poprawę jakości życia osób starszych, niesamodzielnych i chorych. Konferencja była również okazją do dyskusji na temat szeroko pojętej polityki senioralnej w Polsce i w województwie pomorskim.

Z badań wynika, że co czwarty Polak w 2035 r. będzie osobą starszą , tj. będzie miał 65 lat i więcej, a już w 2020 r. ponad milion Polaków będzie dobiegać 90. roku życia. Postępujący proces starzenia się społeczeństwa to problem zarówno społeczny, jak i ekonomiczny.

Pan Maciej Dębski z Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego wprowadził w problematykę starości oraz starzenia się społeczeństwa polskiego w kontekście socjologicznym, a także przedstawił ciekawe wyniki badań na temat stosunku Polaków do starości. – Osoby starsze pełnią ważną rolę w życiu społecznym, to bardzo duży i istotny kapitał społeczny, dlatego warto dobrze wykorzystać zasoby osób starszych – podkreślał Maciej Dębski. Z badań wynika, że zdecydowana większość Polaków (87%) uważa, że osoby starsze są potrzebne społeczeństwu, zajmują się wnukami, posiadają istotne doświadczenie i wiedzę, są nośnikami tradycyjnych wartości, a także spajają poszczególnych członków rodziny.

Pan Maciej Kisała z Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego przedstawił zarys polityki społecznej na rzecz seniorów prowadzonej w województwie pomorskim, narzędzia oraz zasoby wspierające seniorów. – Najważniejszą kwestią jest powstawanie programów wspierających seniorów w każdej gminie. Ich celem powinny być jasno określone strategie na przyszłość. Cenną inicjatywą jest również tworzenie gminnych rad seniorów.

Pani Marzena Breza, dyrektor Departamentu Polityki Senioralnej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej zaprezentowała działania oraz plany w zakresie szeroko pojętej polityki senioralnej w Polsce. Główny nacisk kładziemy na kwestię aktywnego i zdrowego starzenia się. W grudniu 2013 r. rząd przyjął założenia długofalowej polityki senioralnej. W dokumencie tym skupiliśmy się na trzech obszarach: kwestii zdrowia, od której wychodzimy dlatego, że ona determinuje kolejne: kwestię aktywności zawodowej oraz aktywności społecznej – podkreśliła Pani Marzena Breza.

Pani Agnieszka Jagła – Małecka z firmy „Spectrum Research” zaprezentowała innowacyjne rozwiązania w Gminie Sopot na rzecz wieloletniego kontraktowania usług społecznych realizowanych w ramach projektu „Kontrakt na jakość”. Natomiast dr Anna Andruszkiewicz oraz dr Mirosława Felsmann z Collegium Medicum UMK Toruń, przedstawiły oczekiwania i potrzeby środowiska medycznego w zakresie tele-opieki. W 2050 roku liczba osób niesamodzielnych wzrośnie o prawie 140 % – mówiła dr Mirosława Felsmann, co pociąga za sobą konieczność zapewnienia domowej bądź instytucjonalnej opieki. Możliwość wykorzystania różnego typu nowych technologii uzupełnia i wspiera opiekę pielęgniarską i usługi opiekuńcze, stwarza możliwości zdalnego monitorowania zdrowia osoby starszej lub chorej. Ma to znaczenie nie tylko dla opiekunów profesjonalnych ale także dla członków rodziny osoby, która mieszka w dużej odległości.

Pan Paweł Orłowski, podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju, w swoim wystąpieniu odniósł się m.in. do kwestii aktywizacji zawodowej osób 50 + , która jest jednym z głównych celów Europejskiego Funduszu Społecznego. – Liczba osób w wieku poprodukcyjnym będzie stale rosła, dlatego ważne jest abyśmy skupili się na tym aby te osoby utrzymywać i przywracać na rynek pracy m.in. poprzez podnoszenie ich kwalifikacji i kompetencji. Np. umiejętność korzystania z nowych rozwiązań technologicznych ma istotne znaczenie dla usług przedstawianych na dzisiejszej konferencji.

Bezpieczna wanna, narzuta diagnostyczna, domowe alerty, i-waga czy elektroniczna dmuchawka to tylko niektóre z urządzeń oraz systemów wymyślonych i skonstruowanych przez naukowców z Politechniki Gdańskiej, które mają na celu poprawę jakości życia osób starszych, niesamodzielnych i chorych. Te innowacyjne rozwiązania prezentowane były podczas sopockiej konferencji.

Prof. dr hab. inż. Jerzy Wtorek, prodziekan ds. badań z Politechniki Gdańskiej, podsumował projekt Domestic, którym kierował. – Efektem naszej pracy jest konfigurowalny system modułowy – to znaczy, że każdy sam w domu może sobie skonfigurować w zależności od tego na co choruje takie zasoby, które pozwolą mu monitorować parametry życiowe. Naszym celem było stworzenie takich rozwiązań, które wspomagają osoby starsze lub chore w domu, tak aby mogły one pozostać jak najdłużej w swoim mieszkaniu, a jednocześnie czuły się bezpieczne, a rodzina miała poczucie, iż w razie niebezpieczeństwa zagrożenia zdrowia i życia system w porę poinformuje opiekunów i odpowiednie służby o konieczności udzielenia pomocy.

– Sercem naszego rozwiązania jest stacja centralna – dodaje dr inż. Jacek Rumiński, z-ca kierownika projektu. Może to być np. komputer domowy, którego rolą jest gromadzenie informacji z wielu istniejących urządzeń lub takich, które można przyłączyć w późniejszym terminie, dokonywanie analiz i przesyłanie do otoczenia danej osoby, np. opiekuna, lekarza czy rodziny, za pomocą smsa, maila lub specjalnej aplikacji informacji o anomaliach i potencjalnym zagrożeniu.

Prototypy urządzeń stworzone przez gdańskich naukowców inspirowane były rozmowami z osobami starszymi oraz ich opiekunami i rodzinami, a ich głównym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa osobie starszej, chorej i niesamodzielnej w swoim domu. Inteligentne rozwiązania zostały wbudowane w otoczenie domowe, tak aby były praktycznie niewidoczne. Są bardzo proste w użyciu i nie wymagają żadnego przeszkolenia. Np. Bezpieczna wanna – kontroluje proces napełniania wody, zasugeruje moment opuszczenia kąpieli, a w razie wykrycia bezruchu przez dłuższy czas, najpierw zaalarmuje osobę kąpiącą się, a w razie braku reakcji odetnie dopływ wody i spuści wodę z wanny zapobiegając utonięciu i jednocześnie wyśle powiadomienie do opiekunów o incydencie i konieczności udzielenia pomocy. I-waga, która wygląda jak zwyczajna waga łazienkowa, w rzeczywistości jest specjalistycznym urządzeniem wspomagającym proces nadzorowania osób z problemami krążeniowymi. Waga jest rozbudowana o układy mierzące masę ciała i jego kompozycję tzn. ilość tkanki tłuszczowej, ilość wody, etc. I-waga mierzy także elektryczną czynność serca oraz poziom saturacji krwi tlenem – SaO₂. SleAp – pomoże w domu pacjenta zdiagnozować epizody nocnego bezdechu sennego, który może być przyczyną poważnych dolegliwości zdrowotnych często nie kojarzonych z pierwotną przyczyną, bezdechem. Na podstawie zapisu EKG oraz sygnału akustycznego wyliczy jak długo i jak często dusiliśmy się podczas snu. W ramach DOMESTIC powstały także: domowe alerty, czyli sieć sensorowa monitorująca zdarzenia domowe, np. wyciek wody czy też pilot o funkcjach diagnostyczno-medycznych HARN. Warto przywołać także platformę Demencja, która wspomaga trening umysłowy osób starszych.

Urządzenia z projektu Domestic, w ramach pilotażu będą testować m.in. sopoccy seniorzy. Przykładowymi odbiorcami mogą być osoby z problemami kardiologicznymi, zagrożone udarem, cierpiące na bezdech senny, dotknięte astmą i przewlekłą obturacyjną chorobą płuc oraz osoby z objawami demencji starczej.

Pani Anna Jarosz, dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sopocie, podziękowała za zaproszenie Sopotu do współpracy, podkreślając, że to cenna inicjatywa, która pozwoli zapewnić lepszą jakość życia osób starszych. – Technologia i człowiek – to buduje cały system wsparcia i wzmocnienia, dlatego staramy się połączyć jedno z drugim. Zapewnienie dobrej jakości życia, utrzymanie jak najdłużej w aktywności i zdrowiu wymaga podejścia interdyscyplinarnego, współpracy świata nauki, ochrony zdrowia, sektora prywatnego, samorządu, a także organizacji pozarządowych – podkreśliła Anna Jarosz.

Projekt Domestic realizowany był w Katedrze Inżynierii Biomedycznej na Wydziale Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki Politechniki Gdańskiej.

Patronat nad konferencją „Rozwiązania w zakresie wspomagania aktywnego i zdrowego starzenia się społeczeństwa” objęli: prezydent Sopotu Jacek Karnowski oraz rektor Politechniki Gdańskiej, prof. Henryk Krawczyk.

Organizatorzy konferencji: Politechnika Gdańska, Miasto Sopot. Partnerzy: Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie oraz Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Sopocie.